Ngộ độc khí CO hay ngộ độc cacbon monoxit rất dễ gặp ở nhiều quốc gia khác nhau. Tỉ lệ ngộ độc CO tăng cao vào mùa lạnh khi người dân dùng than củi đốt để sưởi ấm hay làm việc thường xuyên ở mỗi trường có khí cacbon monoxit. Vậy khí CO độc như thế nào, cơ chế gây ngộ độc khí co ra sao, ảnh hưởng của cacbon oxit đến con người và cách giải độc khi ngộ độc khí CO thế nào. Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết ngày hôm nay của MIGCO về ngộ độc khí than,
Định nghĩa ngộ độc khí CO là gì?
Ngộ độc khí CO hay ngộ độc cacbon monoxit là tình trạng người bệnh bị ngộ độc do hít phải cacbon monoxit. Khí carbon monoxide (viết tắt là CO) là một khí cacbon oxit độc không màu và không mùi.
Tuy nó không gây kích thích cho da và mắt nhưng lại cực kỳ nguy hiểm. Khí cacbon monoxit trong không khí có thể được con người hít vào và hấp thụ qua phổi dễ dàng.
CO kết hợp với huyết sắc tố hồng cầu tốt hơn oxy và dẫn đến việc oxy không được chuyển đến cho các mô cơ thể.
Ai dễ bị ngộ độc CO
Nguy cơ ngộ độc CO có thể xảy ra với bất cứ ai khi hít phải, tuy nhiên phần lớn xảy ra với các công nhân làm việc ở các nhà máy khép kín.
Những nơi dễ xảy ra hỏa hoạn, người già, trẻ sơ sinh, phụ nữ mang thai, người mắc bệnh tim mãn tính, thiếu máu, khó thở,…
Nguyên nhân ngộ độc khí co?
Các nguồn thải ra khí cacbon oxit CO chủ yếu là lò lửa, từ khí thải động cơ xe, sinh ra ở lò củi, máy sưởi bằng dầu hỏa, và các loại máy sưởi bằng khí gas. Hít quá nhiều khói của đám cháy cũng là nguyên nhân gây ngộ độc khí CO.
Cơ chế ngộ độc CO như thế nào?
Khí CO độc như thế nào? Cơ chế gây ngộ độc khí co ra sao? Khí co gây ngộ độc như thế nào?
- Khi vào cơ thể: khí CO cố định với Hemoglobine (Hb) 85% vì áp lực của nó với Hb cao gấp 200 – 250 lần so với oxi. Một phần khí CO còn lại hoà tan vào plasma và cố định vào các myoglobine và cytocrome.
- Tỷ lệ HbCO ( Carboxyhemoglobine ) được tạo ra phụ thuộc vào lượng HbCO ban đầu ( đặc biệt ở những người thường xuyên hút thuốc ) vào thời gian bị nhiễm, nồng độ khí CO và thông khí của bệnh nhân.
Tỉ lệ HbCO:
- Người không hút thuốc lá: 1 – 2%
- Hút thuốc lá thường xuyên: 5 – 10 %
Ngộ độc cacbon oxit gây thiếu oxy cho tế bào do làm giảm tỉ lệ HbO2 hay giảm oxy của tế bào sử dụng.
Khí cacbon monoxit còn có thể thấm qua hàng rào của rau thai và cố định với Hb của thai nhi.
Khí CO được đào thải qua đường hô hấp dạng không thay đổi. Thời gian bán thải là tầm 4 giờ. Khi thông khí với oxy đẳng áp thì khoảng thời gian bán thải còn tầm 80 phút và dưới oxy cao áp thì thời gian bán thải giảm còn 23 phút.
Ngộ độc CO gây ra thiếu oxy chủ yếu ở hệ thần kinh trung ương, tim và thai nhi, đặc biệt nguy hiểm đối với người lớn tuổi, người bị thiếu máu hay suy hô hấp.
Triệu chứng và dấu hiệu ngộ độc cacbon monoxit
Ngộ độc cấp có thể xảy ra ở các đám cháy lớn và gây ra tử vong nhanh chóng. Khởi đầu biểu hiện nhiễm độc CO bằng biểu hiện đau đầu, mệt mỏi. Người bệnh thấy chóng mặt, buồn nôn, mắt nhìn mờ, rối loạn hành vi và nặng hơn dễ bị hôn mê.
Nếu ở môi trường hình thường thì các triệu chứng ngộ độc cacbon monoxit thông thường rất giống với cảm cúm hay bệnh khác nên khó phát hiện. Bạn có thể bị ngất lịm và mất mạng nếu hít phải khí CO quá nhiều.
Những nạn nhân ngộ độc CO khi đang nằm ngủ hoặc say xỉn có thể tử vong mà không biểu hiện bất cứ triệu chứng gì.
Do khí cacbon oxit tác động não thần kinh- tâm thần nên người đi loạng choạng. Người gặp nạn khó tập trung tư tưởng, có các hành động không phù hợp và dễ rối loạn thị giác.
Trẻ em có thể được phát hiện bằng triệu chứng co giật, đôi khi có xảy ra với người lớn.
Người già có thể bị lẫn lộn, còn ở phụ nữ có thai có thể gây ra thai chết lưu hoặc gây ra các dị dạng bẩm sinh nếu thời gian đâu. Ở cuối của thời gian thai kì bị ngộ độc CO gây ra thai chết lưu hay bệnh não cho thai. Tuy nhiên , thai nhi vẫn phát triển bình thường nếu bị ngộ độc nhẹ hoặc trung bình.
Khi nào các bạn cần đi gặp bác sĩ?
Nếu bạn hoặc người thân có các dấu hiệu ngộ độc khí CO và triệu chứng đã được đề cập ở trên, hay có bất kỳ thắc mắc nào, hãy nhanh chóng tham khảo ý kiến bác sĩ.
Cơ địa và tình trạng ngộ độc CO có thể biểu hiện và ảnh hưởng khác nhau ở nhiều người. Hãy luôn thảo luận với các bác sĩ để được chỉ định đưa ra phương pháp điều trị và xử lý khí CO tốt nhất dành cho bạn.
Cách giải độc khi ngộ độc khí CO?
- Khi phát hiện hãy nhanh chóng đưa nạn nhân ra khỏi phạm vi ngộ độc. Lưu ý người cứu nạn cần phải mang mặt nạ phòng độc hoặc đeo các loại khẩu trang ẩm. Chủ động đề phòng khả năng nổ của không khí giàu CO.
- Cho thở oxy để tăng sự khuếch tán oxy trong máu và tăng sự phân ly HbCO làm giảm nguy hiểm cho nạn nhân.
- Sau đó đưa người bị nạn đến cơ sở y tế gần nhất, tùy từng triệu chứng khác nhau mà bác sĩ sẽ có phác đồ điều trị khác nhau.
Ngộ độc khí CO thật sự nguy hiểm nên các bạn cần cảnh giác, tự cập nhật các kiến thức để biết cách xử lý khi mình hay người xung quanh gặp nạn nhé.
>>> Xem thêm: Khí CO là chất gì? Sinh ra từ đâu? Tác hại của khí CO
Các loại máy dò khí CO – Máy đo khí CO
Các loại máy dò khí CO sử dụng các công nghệ tiên tiến nhất để [...]
May
Khí CO – cacbon monoxit là gì? Tác hại của khí CO
Cacbon monoxit nguy hiểm bởi chúng ta không thể cảm nhận được sự có mặt [...]
Dec
Tổng hợp những ứng dụng của khí CO mà ít ai biết
Nhắc đến khí carbon monoxide (CO) thì ứng dụng của CO không phải là điều [...]
Oct
Thành phần chính của khí than ướt và khí than khô là gì
khí than gồm cả khí than khô và khí than ướt đều gây ra nhiều [...]
Sep
