Chất khí làm trái cây mau chín đang là xu hướng tìm kiếm của các công ty nông sản. Etilen làm chín trái cây đều, tác dụng kích thích làm chín trái cây sau thu hoạch cho các loại quả có hô hấp đột biến (climacteric). Vậy khí etilen làm cho trái cây mau chín có đặc tính gì, được phát hiện ra sao và cơ chế sinh học tác động của nó lên thực vật cũng như etilen làm chín trái cây ra sao?
Đầu tiên chúng ta hãy tìm hiểu sơ một số đặc điểm của chất khí làm trái cây mau chín và đặc tính của etilen trong quá trình phát hiện ra nó nhé.
1. Khí Etilen là gì? Lịch sử của khí làm chín trái cây
– Etilen hay còn có tên gọi là Ethylene là một chất khí đơn giản với cấu trúc phân tử có một liên kết đôi CH2=CH2. Đây là một chất khí không gây độc, không có màu và không vị, chỉ gây cháy nổ chỉ khi ở nồng độ của nó tồn tại cao hơn 2,7%..
– Năm 1917 con người đã lần đầu tiên phát hiện ra khí Etilen là khí làm chín trái cây có tác dụng kích thích hoa quả chín.
– Từ 1933 đến năm 1937 có nhiều nhà khoa học đã nghiên cứu nguồn gốc C2H4 là được sinh ra trong thành phần thực vật, chủ yếu là có trong thành phần của những loại quả khác nhau. Đây cũng là câu trả lời cho “trái cây chín sinh ra khí gì“.
– Năm 1935 thì nhà khoa học Crocker và các cộng sự của mình đã khẳng định Etilen là một loại hoocmon thúc đẩy sự chín. Họ phát hiện ra chất Ethylene (Etilen) có mặt ở trong tất cả các mô thực vật, nó sinh ra tự nhiên trong quá trình trao đổi chất.
Ngày nay thì chúng ta đã khẳng định được nó là một phytohoocmon thực vật được vận chuyển trong những tế bào bằng cách khuếch tán và ảnh hưởng đến toàn bộ hoạt động sinh lí của cây trong suốt quá trình phát triển.
Etilen có vai trò quan trọng trong thực vật là làm chín trái cây. Cơ chế tác động của chất này đến quá trình làm chín như thế nào? Cũng như ứng dụng cách ủ trái cây chín đều ra sao thì hãy cùng tham khảo nội dung dưới đây nhé.
2. Etilen làm chín trái cây và cách ủ trái cây chín đều bằng Etilen
Chính vì đặc tính của khí làm chín trái cây etilen làm chín trái cây mà nó được ứng dụng nhiều trong cuộc sống hiện nay, đây cũng là cách ủ trái cây chín đều sau khi thu hoạch hay làm chậm quá trình chín để bảo quản lâu hơn:
Quá trình chín của trái cây diễn ra nhanh hơn dưới tác động của khí làm chín trái cây Etilen nên người ta sử dụng nó để kích thích chín các quả hô hấp đột biến. Hay là các loại quả chín sau khi đã thu hoạch như cà chua, đu đu, hồng, chuối, xoài,…
Ngược lại etilen có vai trò dùng để làm chậm quá trình chín bảo quản thương mại kinh doanh, người ta sẽ làm chậm hay hạn chế sự tổng hợp Ethylene. Bằng cách rút hay làm giảm dần nồng độ khí này ra theo độ chín của loại quả, hoặc giảm nhiệt độ và giảm độ thoáng.
– Đánh giá chất khí làm trái cây mau chín
Khí etilen làm cho trái cây mau chín có ưu điểm là quá trình chín sẽ diễn ra nhanh trong khoảng 2 đến 4 ngày. Và hiệu quả độ chín hoa quả đồng đều cao hơn rất nhiều so với các phương pháp giấm chín truyền thống khác được sử dụng hiện nay như dùng đất đèn hay ủ lá xoan…
Sử dụng etilen làm chín trái cây là cho hoa quả tiếp xúc với khí ethylene ở nồng độ cao từ 100-150 ppm trong thời gian 24 tiếng. Sau đó chỉ cần để trái cây để ở điều kiện bình thường thì chúng sẽ tự chín trong vòng 2 đến 4 ngày như đã đề cập ở nội dung trên.
– Tại sao khí etilen làm cho trái cây mau chín?
Etilen có thể kích thích sự chín bởi vì nó làm tăng tính thấm của màng tế bào trong mô thịt quả. Điều đó dẫn đến sự giải phóng những enzym vốn tách rời khỏi cơ chất do bị màng ngăn cách sẽ có điều kiện tiếp xúc một cách dễ dàng hơn.
Và từ đó gây tạo nên những phản ứng có liên quan đến sự chín của trái cây.
Mặt khác Etilen còn ảnh hưởng đến sự tổng hợp mới các enzym hoạt hóa và gây những biến đổi trong quá trình chín. Như các enzyme hô hấp, các enzym thay đổi hàm lượng axit hữu cơ, tanin để biến đổi các đặc tính sản phẩm và tạo mùi vị.
3. Một số hiệu ứng sinh học khác của Etilen đối với thực vật
Hiệu ứng sinh lý của Etilen thể hiện khi nồng độ của nó trong không khí đạt khoảng từ 0,01 đến 10µl/l đối với nhiều hiện tượng. Ngoài etilen làm chín trái cây thì nó còn kích thích sinh trưởng, tăng trưởng kích thước, ra hoa, rụng lá ,….
– Etilen tác động hiện tượng rơi rụng
Hiện tượng rụng với các bộ phận như hoa, quả hay cành, lá sẽ bắt đầu từ gãy cuống. Sự gãy cuống sẽ phụ thuộc vào tương quan Etilen/auxin với một chất kích thích, còn chất auxin kia lại ức chế rụng. Sự rơi rụng lá là một hiện tượng sinh lí hết sức bình thường và đóng vai trò quan trọng trong đời sống của các loài cây sống lâu năm. Nó là phản ứng thích nghi với thời tiết bất lợi hay thuận lợi để tái tạo bộ máy quang hợp.
– Khí Etilen ảnh hưởng sự ứng động
Cũng như trên Etilen và auxin là 2 tác nhân gây ra hiện tượng vận động cảm ứng ở cây cối. Chất auxin sẽ tác động gián tiếp bằng cách cảm ứng từ sự tổng hợp Etilen.
– Ethylene kích thích giãn tế bào theo hướng bên
Phản ứng của thực vật điển hình là cây mầm đậu Hà lan bị vàng úa khi mọc trong tối đối với chất Ethylene. Với nồng độ Ethylene (Etilen) khoảng 0,1ml/l sẽ làm biến đổi hình mẫu bằng cách chậm tốc độ sinh trưởng dãn dài ra và tăng sự dãn bên nên dẫn đến hiện tượng to miền ở phần bên dưới móc câu.
– Etilen phá ngủ của các hạt và chồi mầm của một số loài cây
Chất Etilen gây phá ngủ và làm cho hạt nảy mầm cũng như tăng tốc thời gian nảy mầm một số loài thực vật. Ethylene (Etilen) sẽ phá ngủ của chồi nên nó còn được con người sử dụng để thúc đẩy nảy mầm cho khoai tây và các loại căn hành.
– Vai trò của Etilen sự tăng tốc lá già đi:
Người ta đã chứng minh được Etilen có tác dụng tăng tốc độ độ già đi của lá. Gia tăng sự sản sinh ra chất Etilen kết hợp với các hiện tượng mất diệp lục gây nhạt màu lá là những nét đặc trưng cho quá trình già đi của lá.
– Tác động đến sự phát triển của các cây con:
Năm 1901, nhà khoa học Neljubow đã chứng minh rằng Ethylene hay Etilen gây ức chế sự vươn dài và có sự kích thích nở rộng phát triển theo chiều ngang. Ngày nay người ta còn biết rằng nó còn có thể ức chế hoặc kích thích cho sự vươn dài của các bộ phận khác như thân, rễ,….
Ngoài ra, Etilen còn được ứng dụng rất nhiều trong lĩnh vực nông nghiệp khác. Tìm hiểu thêm về loại khí này tại: Khí Etilen
Như vậy các bạn đã hiểu vì sao etilen làm chín trái cây cũng như những tác động của nó lên thực vật ra sao đúng không. Nếu có nhu cầu ủ trái cây chín đều thì bạn cũng có thể chọn ủ bằng khí etilen nhé.
6 cách ủ trái cây chín đều ngon không cần dùng thuốc
Trong bài viết này chúng tôi sẽ giới thiệu 1 số cách ủ trái cây [...]
Dec
Những ứng dụng của etilen (etylen) mang lại
Vào những năm 1925-1930, người ta đã phát hiện tính chất và tác dụng của [...]
Apr
Khí etilen – ethylene là gì, những cảnh báo khi dùng
Trong nông nghiệp và công nghiệp có một loại khí rất được mọi người quan [...]
Apr
