Từ lâu người ta đã biết tới vai trò của khí NO trong y tế điều trị, chữa bệnh nên nhiều nước trên thế giới đã ứng dụng khí NO rộng rãi. Nitric oxide với tên gọi thông thường theo tiếng Việt là oxit nitric hay gọi theo công thức hóa học là nitơ monoxide. Đây là một hợp chất hóa học có công thức NO
Khí NO được dùng để điều trị bệnh tim mạch, chữa bệnh hen suyễn nhất là ở trẻ em. Cụ thể về vai trò của khí NO trong y tế và lịch sử ứng dụng ra sao sẽ được MIGCO giới thiệu chi tiết trong bài viết ngày hôm nay.
Lịch sử ứng dụng khí NO trong khám, điều trị bệnh
Năm 1998, 3 nhà khoa học Robert F.Furchgott, Louis J.Ignarro và Ferid Murad đã được trao giải Nobel Y khoa với công trình nghiên cứu về sự ảnh hưởng và vai trò của NO trong việc điều hòa sự giãn nở và sự co hẹp mạch máu.
Vai trò quan trọng của NO trong các hoạt động của cơ thể được quan tâm và nhìn nhận lại một cách nghiêm túc hơn từ thời điểm này. Đồng thời từ đây cũng mở ra một hướng nghiên cứu khoa học hoàn toàn mới trong việc sử dụng khí NO để phòng chống các bệnh về tim mạch.
Lần đầu tiên người ta sử dụng Nitơ monoxit trong y tế khi biết được vai trò của khí NO vào năm 1992. Sau đó vào những năm 1995-2000 thì khí NO được sử dụng rộng rãi. Tháng 10-2010, BV Nhi đồng 1 là đơn vị đầu tiên trong nước triển khai khí NO này vào khám và điều trị bệnh. Sau đó là Bệnh viện Nhi đồng 2 và các đơn vị khám chữa bệnh khác.
Để sử dụng khí NO an toàn cho các bệnh nhân nhi thì BV Nhi đồng 1, 2 đã cử các bác sĩ và điều dưỡng sang các nước như Mỹ, Úc, Pháp, Đan Mạch, Singapore, Đài Loan học tập kinh nghiệm, sau đó trở về tập huấn lại cho các bác sĩ, điều dưỡng khác.
Hai bình khí NO y tế được kết nối trực tiếp vào máy điều chỉnh lưu lượng cung cấp khí. Sau đó, chúng được kết nối với máy thở để đưa khí đi vào phổi bệnh nhi. Đây là một hệ thống dẫn truyền khí khép kín, khí thở ra của bệnh nhi cũng sẽ được hút ngược về máy hút trung tâm. Sau đó gom xả ra hệ thống xả chung nên đảm bảo tính an toàn tuyệt đối trong phòng bệnh.
Vai trò của NO với sự vận hành của hệ tim mạch
Ở điều kiện tự nhiên thì NO tồn tại dạng khí gas. Còn trong cơ thể động vật và người thì khí NO được sinh ra từ các loại enzyme khác nhau trong cơ thể. Nó đóng vai trò quan trọng trong quá trình vận chuyển oxy trong máu đi đến các tế bào mô cơ.
Các nghiên cứu đã chứng minh được tác dụng rõ rệt của khí No trong việc mở rộng và tăng dòng chảy của mạch máu. Hỗ trợ đẩy nhanh việc vận chuyển oxy cùng các chất dinh dưỡng đi đến các tế bào mô cơ mỗi bộ phận trên cơ thể.
Việc tăng lưu thông máu còn giúp các cơ bắp căng chắc, ổn định quá trình chuyển hóa năng lượng, tăng sức bền và hồi phục. Chính xác thì vai trò của NO rất quan trọng trong điều tiết máu, dinh dưỡng nuôi tim và toàn bộ cơ thể. Là cơ sở để ổn định huyết áp cho cơ thể khỏe mạnh cùng chế độ ăn uống và tập luyện.
Vai trò của khí NO đối với bệnh hen
Một vai trò của Khí NO nữa là làm chất dẫn truyền thông tin trong và giữa các tế bào. Có nhiều vai trò sinh lý quan trọng đối với cơ thể về đường hô hấp. Nhờ có nó mà đánh giá được tình trạng viêm đường dẫn khí bệnh hen, kiểm tra sự đáp ứng corticoid. Ngoài ra còn dùng để hỗ trợ hô hấp cho các bệnh nhân nhi trẻ em bị viêm phổi hít, trẻ sơ sinh non tháng.
- Ứng dụng NO để kiểm tra, đánh giá tình trạng viêm đường dẫn khí ở các bệnh nhân hen:
Khí NO là một chất dẫn truyền thông tin và có nhiều vai trò sinh lý khác nhau. Có thể dùng khí NO để làm chất đánh dấu kiểm tra phản ứng viêm của cơ thể. Khi bị viêm cấp hay mạn tính với phản ứng viêm của cơ thể thì khí NO được tổng hợp sẽ tăng lên.
Chính vì thế chỉ cần đo nồng độ NO trong khí thở ra dễ dàng chẩn đoán hen. Việc này nhanh hơn khi chờ các triệu chứng lâm sàng điển hình biểu hiện hay test chức năng phổi bình thường.
- Vai trò của khí NO đánh giá sự kiểm soát hen:
Sự thay đổi nồng độ NO có trong khí thở ra có mối tương quan đến mức độ kiểm soát hen. Khi chỉ số nồng độ NO này giảm từ 40% trở lên so với ban đầu tức là hen đang được kiểm soát tốt
- Giúp tiên đoán, kiểm tra sự đáp ứng với corticoid:
Nhiều kết quả nghiên cứu cho thấy nồng độ NO trong khí thở có quan hệ với viêm tăng bạch cầu ái toan và cả bệnh hen kiểu hình khác không có bạch cầu ái toan. Vì đây là thể viêm thể có tính nhạy cảm với corticoid. Nên NO là công cụ tiên đoán đáp ứng corticoid tốt hơn các cách tests phổi khác.
Điều chỉnh liều corticoid: hiện nay có nhiều bằng chứng thực tế ủng hộ việc dùng NO thở ra để chỉnh liều lượng corticosteroid hít vào ở người lớn. Còn ở trẻ em thì hiện nay chưa có kết quả chứng minh đầy đủ.
Vai trò của khí NO trong hỗ trợ hô hấp cho bệnh nhân nhi
Khí NO có thể làm giãn mạch máu phổi và giảm kháng lực lên phổi để máu tươi được chuyển đến phổi. Điều này giúp phổi có thể trao đổi khí cải thiện hiệu quả tình trạng suy hô hấp ở bệnh nhi.
Khí NO được chỉ định sử dụng trong các trường hợp sau:
- Thai già tháng quá bị viêm phổi hít do cơ thể trẻ hít phải nước ối trong bụng mẹ.
- Các trẻ bị nhiễm trùng máu hay trường hợp bé có biến chứng cao huyết áp phổi/
- Trẻ sinh non do mổ chọn ngày hay gặp sự cố khi người mẹ chưa tới thời điểm chuyển dạ sinh. Trẻ bị suy hô hấp do phổi của bé vẫn chưa hoàn thiện.
- Dành cho trẻ bị thoát vị cơ hoành bẩm sinh và một số bé bị cao huyết áp phổi không rõ được nguyên nhân.
Hiệu quả thực tế của việc sử dụng khí NO trong điều trị bệnh đã được chứng minh tai BV nhi đồng 1, 2. Tuy nhiên đến nay chưa có nhiều cơ sở y tế áp dụng bởi vì khí NO không được sản xuất trong nước mà phải nhập khẩu với giá cao mà bảo hiểm y tế lại không chi trả cho mặt hàng này.
Hiện nay MIGCO là đơn vị cung cấp khí NO y tế đạt chuẩn tính khiết sử dụng cho y tế tại Việt Nam. Nếu bạn cần tư vấn hay đặt hàng khí y tế gọi ngay cho chúng tôi Hotline: 093 77 55 800
